Uitgegeven door Labarum Academic
2017 (tweede druk)
525 pagina’s
ISBN: 9789402904956
https://www.debanier.nl/oorspronkelijk
https://www.bol.com/nl/p/oorspronkelijk/9200000080531397/?bltgh=sz35vSSbie5TY-s3YZFJ6g.1_4.16.ProductTitle

Achterflap

Over de oorsprong van het leven bestaan zeer uiteenlopende theorieën, van evolutie tot creationisme. In dit boek wordt zorgvuldig geanalyseerd hoe de Bijbel en de christelijke traditie over onze oorsprong spreken.

De vraag naar de oorsprong van het leven is veelomvattend. Zij raakt de uitleg van de Bijbel, de ouderdom van de aarde, de relatie tussen de mens en zijn milieu en de verhouding tussen geloof en wetenschap. Bovendien heeft onze visie op de oorsprong van het leven gevolgen voor onze opvattingen over het kwaad en het lijden in deze wereld, voor ons zicht op de verlossing en onze toekomstverwachting.

Oorspronkelijk gaat op deze zaken in en richt zich vooral op de uitleg van de Bijbel en de achtergronden daarvan. Die uitleg is nooit neutraal, maar vindt plaats in wisselwerking met culturele en wetenschappelijke opvattingen.

Prof. dr. Mart-Jan Paul (1955) doceert Oude Testament aan de Christelijke Hogeschool Ede en de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven. Hij is eindredacteur van de twaalfdelige serie Studiebijbel Oude Testament.

Eigen mening

Na lang op mijn schap gelegen te hebben was het toch tijd om me eens in dit boek te verdiepen. Als theoloog, maar ook als christen, boeit het debat rond creationisme/evolutionisme mij natuurlijk. Vele van de reflecties hieromtrent kun je al op deze blog lezen. Mart-Jan Paul doceert blijkbaar (als ik de achterflap mag geloven) aan de Evangelische theologische Faculteit in Leuven. Onlangs las ik nog een artikel rond spanningen die er zijn tussen deze faculteit en de faculteit Godsgeleerdheid van de KU Leuven, waar natuurlijk het creationisme/evolutionisme debat niet uit kon blijven. Een taboe vooral aan de KU Leuven waar men evolutionisme als belangrijke factor van wetenschappelijkheid hanteert, getuige ook een in 2016 gepubliceerde blog van Prof. dr. Bénédicte Lemmelijn, waar ze in zekere zin wat het taboe rond creationisme wilde wegwerken, en waar ze prompt van creationisme en (dus) onwetenschappelijkheid en het promoten van zo’n ziensbeelden werd beticht. Maar kunnen we er als theologen wel voorbij? Tot in de 19de eeuw was het niet alleen het standaardziensbeeld van de christen in Europa, maar was het tevens het ziensbeeld van de wetenschappelijke elite met de theologie aan kop (aan de KU Leuven werd theologie als de belangrijkste faculteit beschouwd bij de oprichting wat zich b.v. de dag van vandaag nog steeds uit in het feit dat bij de stoet der Togati, de professoren van de faculteit theologie vooraan lopen).

Oorspronkelijk is geen creationistisch wetenschappelijk werk, waar de overgrote meerderheid van plaats wordt gespendeerd aan het ontkrachten van de evolutietheorie en het promoten van het creationistisch ziensbeeld. In dit opzicht vind ik dit boek dan ook een vrij unicum op het gebied van creationisme. De schrijver is uiteraard een creationist, en neutraliteit is dan ook moeilijk, dit boek beoogt dat dan ook niet te bereiken. Maar toch denk ik dat het boek een aanwinst kan zijn welk ziensbeeld je er dan ook op na houdt. Het boek geeft namelijk een encyclopedisch overzicht van het ontstaan van de evolutietheorie en de verschillende wereldbeelden vanaf het ontstaan van de Bijbel tot in onze eeuw. De eerlijkheid gebied mij wel te stellen dat je als evolutionist waarschijnlijk hier en daar wel geërgerd zal worden, enerzijds doordat het geen affiniteit heeft met Darwin als belangrijke bioloog, anderzijds toch altijd het creationisme als uitgangspunt wordt genomen. Vooral voor christenen, denk ik, is van belang hoe b.v. de kerkvaders over creationisme/evolutionisme dachten. We hebben vaak de neiging het evolutionisme te laten beginnen met Darwin, maar ook al ten tijde van b.v. Aristoteles bestonden er evolutionistische theorieën. De meeste daarvan worden in dit boek vernoemd, al worden ze niet allemaal met hetzelfde gewicht besproken.

Mart-Jan Paul heeft ook een prettige schrijfstijl waardoor het boek heel gemakkelijk leest, bijna als een historische roman eigenlijk. Het is ook toegankelijk voor niet wetenschappelijk geschoold publiek, wat het lezen ervan enkel ten goede komt. Mart-Jan Paul maakt ook niet de vergissing om zich fel buiten zijn vakgebied te begeven en aan biologische waarheidsvinding te doen. Dat doet hij niet, en is volgens mij ook niet zijn bedoeling. Als je dus een werk zoekt die de biologische valabiliteit van de scheppingsleer verdedigt, dan zal dat boek je waarschijnlijk niet bekoren. Als je een werk zoekt dat je inzicht geeft in de verschillende aspecten van hoe de evolutietheorie tot stand kwam, en hoe we als christen daar in zekere mate tegenwicht aan kunnen bieden door hoe b.v. de kerkvaders hier tegenaan keken, dan is dit boek voor jou een goede aankoop. Verder krijg je ook een bijzonder mooie schets, een theoloog van het Oude Testament waard, van hoe Genesis 1-11 gelezen kan worden en hoe het zich verhoudt tot de rest van de Bijbel. Het is dus vooral een theologisch boek, en geen biologisch wetenschappelijke verhandeling.