AI: what’s in a name

Ja, het probleem van de echo chamber is natuurlijk dat als je ergens op klikt, je constant gelijkaardige content te zien krijgt. Dit is nu de angst (en ook de ongemakkelijkheid) voor Artificial Intelligence vrees ik. Ik zie dat heel wat mensen AI als een bedreiging zien, met weinig nuance. Het doet me een beetje denken aan de ideeën aan het begin van de Industriële Revolutie toen men dacht dat machines hun werk gingen afpakken, of toen de rekenmachine op de markt kwam, dat kinderen niet meer zouden kunnen rekenen. Of toen de computer uit kwam dat mensen niet meer zelfstandig zouden kunnen denken, etc etc etc…

Twee jaar geleden vond ik het vermakelijk dat de VRT een artikel op hun site publiceerde over de toekomst van AI en niemand minder dan James Cameron aan het woord liet. Voor de mensen die niet zo houden van films, zal die naam u waarschijnlijk niets zeggen, maar dat is dus de regisseur van The Terminator (en ook van Pirahna en The Titanic, maar dit terzijde)… En zo begint het natuurlijk… Maar de toekomstbeelden van een Cameron leveren natuurlijk zalige cinema, maar cinema is fictie. Trouwens de doembeelden maken natuurlijk interessantere fictie denk ik, dan bv. Bicentennial Man van Isaac Asimov, die jaren geleden verfilmd is geweest met Robin Williams in de hoofdrol (en die ik dus wel heel mooi vond, trouwens), over een robot die gerechtelijk wilde afdwingen dat hij mens was. Isaac Asimov herinner ik me trouwens als één van de meest originele Sciencefiction schrijvers. Hij kon echt fictie schrijven die absoluut nog niemand anders had bedacht, bv. een buitenaardse soort die communiceerde in kleuren, of een planeet waar de zon voor het eerst in honderd jaar onder zou gaan (de planeet had twee zonnen, wanneer de één onder ging, kwam de ander op, op die manier kreeg die planeet nooit met duisternis te kampen).

Maar de werkelijkheid is vaak een stuk genuanceerder. Zo ook met AI. De naam alleen al is verwarrend en misleidend, want we noemen het intelligent omdat het dingen kan leren, maar voor de rest is het op geen enkele manier intelligent zoals wij intelligentie begrijpen. Het is eigenlijk vooral goed in het doen alsof het intelligent is. Een LLM bv. neemt de tokens die jij het voedt, en voorspelt uiteindelijk wat er op moet volgen. Dat leidt tegenwoordig tot indrukwekkende resultaten, omdat we de dag vandaag over de data en de rekenkracht beschikken. Vergis u trouwens niet, de rekenkracht die nodig is, is enorm. Niet voor niets wordt soms (waarschijnlijk wel een beetje hyperbolisch) gezegd dat elke prompt die je schrijft aan ChatGPT een fles water kost. Ik heb hier bv. onlangs een kleine testopstelling gedaan om handschrift te genereren… Ik heb 32 Giga Ram en 8 giga ram op mijn GPU. Ik moest dat ding elke duizend iteraties stoppen en legen of anders blokkeerde mijn pc… Je hebt minstens zo’n 30 000 iteraties nodig om wat generering te krijgen. Dus stel je voor welke rekenkracht OpenAI nodig heeft om zijn ChatGPT modellen te trainen.

Slimmer dan een mens?

AI is dus helemaal niet slimmer dan een mens, het is een geavanceerd computerprogramma, kort door de bocht: een geavanceerde google als het ware, die het werk lichter maakt, maar die vaak de leiding van mensen nodig heeft. Een wetenschappelijke paper geschreven door AI is vaak tamelijk snel te ontmaskeren, omdat hij vaak heel weinig verschillende bronnen gebruikt. Meer nog, je kan er niet eens zeker van zijn dat hij zich aan de feiten zal houden, want een LLM bv. hallucineert. Dit komt vooral omdat hij zo geprogrammeerd is om altijd een antwoord te geven, als het antwoord dus onzeker is, of niet achterhaald kan worden uit zijn training of uit zijn browsing, zal hij gewoon een antwoord verzinnen. Met andere woorden: neen, AI kan vaak je werk lichter maken, maar het kan jou niet vervangen. Als programmeur heb ik bij een project gewerkt dat het mijn werk met weken verlichtte, ik werd dus productiever dan zonder AI, maar het was niet zo dat hij automatisch de juiste code had die expliciet aan al mijn wensen voldeed. Kan het mooie dingen creëren? Natuurlijk kan het dat. En waarom niet? Alles evolueert (panta rhei, weet je nog uit je lessen filosofie)… Zal het ons dommer maken? Om eerlijk te zijn, denk ik dat het ons zelfs slimmer zal maken. Ik weet nu dingen in een mum van tijd die mij vroeger maanden zouden duren om uit te vissen, waar ik soms niet eens aan begon (voor het internet tijdperk). Maar herinner dat ik zei dat AI hallucineert. Dus ga er niet automatisch vanuit dat wat hij zegt ook juist is. Ja, mijn teksten worden beter, omdat hij niet verhinderd is door over fouten te lezen, zoals ik dat ben, taal heel goed kent, en zelfs in zekere mate fact checking kan doen, omdat hij veel meer teksten heeft doorgenomen dan ik ooit zal kunnen doen en hij ook niet verhinderd is door een feilbaar geheugen, maar hij kan niet mijn onderzoek doen. Het is dus een hulpmiddel, zoals elke machine dat over alle eeuwen heen altijd is geweest, al te beginnen met geslepen stenen voor de jacht.

Moet je bang zijn voor AI

AI kan niets op zichzelf. Het kan niet redeneren, het kan geen besluiten nemen over goed en kwaad, het kan in feite enkel dingen doen, die er door mensen is ingestoken. Dus als je ergens bang voor moet zijn is het van de mensen achter de knoppen. AI zal niet opeens racistisch worden, of een mensenhater worden, of u opzettelijk leugens voorschotelen. Moest ik hem voeden met uitsluitend nieuwsberichten over mensen van vreemde origine die misdaden plegen, dan zou hij waarschijnlijk zeggen dat de twee aan elkaar gelinkt: misdaad met van vreemde origine zijn. Als ik hem uitsluitend met fake news zou trainen zou hij niet anders tonen dan fake news. En ja, het kan biased zijn, maar dat komt omdat we hem die bias hebben gevoed, hij is dus niet van nature, en al zeker niet opzettelijk biased.

Besluit

We gaan hopelijk een nieuwe spannende zomer van AI tegemoet. Ik zeg dit voorzichtig, want we hebben al drie (dacht ik) eerdere zomers van AI achter de rug (te beginnen in de jaren ’60), en altijd waren ze teleurstellend. Nu denk ik wel dat hij zijn potentie kan waarmaken, door twee evoluties die we vroeger niet hadden: het aantal data, en het aantal rekenkracht. Ik ben echter niet zo positief dat ik denk dat zijn capaciteiten binnen aanzienlijke tijd de mens zal overstijgen. AI kan niet redeneren zoals ik dat kan, het kan niet denken zoals ik dat kan, en dat zal het nog lang niet kunnen. Leer het gebruiken op een manier waarvoor het ontworpen is. Niet om je werk te doen, maar je te helpen bij je werk.

Verder zal het inderdaad waarschijnlijk enkele jobs doen verdwijnen, maar het zal nieuwe creëren, dat is zoals het altijd al is geweest bij elke nieuwe trend.